Skabb er eit hudutslett som skuldas smitte med skabbmidden. Kjenneteikn på skabb er utslett med sterk kløe, spesielt om natta. Skabb er ein forholdsvis sjeldan sjukdom, men det har vore noko meir vanleg i Noreg nå i år. Skabb skuldast ikkje at ein har dårleg hygiene. Vi ser at det er fleire born som har skabb i Austevoll nå i haust.
Skabben er eit lite edderkoppdyr. Han kan grave seg ned i huden på menneske og lage små gangar i huden. Menneske reagerar på stoffar som skabben skil ut med ein allergiliknande reaksjon, og derfor så oppstår intens kløe og eksemliknande utslett.
Spørsmål og svar om skabb:
Korleis smittar skabb?
Skabb er ikkje veldig smittsam. Det må vere tett hudkontakt i minst 15 minuttar. Det er sjeldan at den smittar via klede, sengetøy eller håndkle.
Kor lang tid går det frå smitte til utslett?
Det tar vanlegvis 3-6 veke frå smitta og til du får symptomar. Har du hatt skabb før så kan det gå mykje snarare, 1-3 dagar.
Kva er symptomar på skabb?
Sterk kløe, vanligvis verre om natta. Tynne uregelmessige gravespor i huda, typisk mellom fingrane, i armhola, nedantil, rundt navlen, på fotsålane, på innsida av alboga og kne, og på skulderblad. Små knutar/raude kular i huden. Spedbarn kan få det i nakken og i andletet.
Kva skal ein gjere viss ein mistenkar skabb?
Vi rår til å ta kontakt med legekontoret på dagtid for råd. Du finn og informasjon på nettet. Skabb skal behandlas med ein krem (Nix) som smørast på heile kroppen.
Sjå denne informasjonen frå hudavdelinga: https://helse-bergen.no/avdelinger/hudavdelinga/poliklinikk-for-seksuelt-overforbare-infeksjonar/skabb
Sengetøy, klede og anna skal og vaskast, sjå informasjonen. Skabb overlever ikkje utan menneske, så ved å reise bort i 2-4 dagar når ein tar behandlinga så vil skabben døy ut frå heimen.
Viss det er mistanke om at ein person i huset har skabb, bør alle i hushaldninga ha behandling samstundast, og så skal alle ta heile behandlinga ein gong til etter ei veke.
Skabb smittar ikkje via dyr, kun menneske.
Barn som er smitta kan gå i barnehage og skule dagen etter at dei har tatt behandlingen med krem.
Korleis skal eg unngå at eg eller ungane vert smitta av skabb?
Skabb smittar med direkte hudkontakt mellom folk som varar 15 minutt eller meir. Til dømes når man leiar kvarandre i neven eller ligg naken hud mot hud. Unngå å dele sengetøy med smitta personar
Eg har skabb og har tatt behandling med Nix men har fortsatt utslett og kløe
Utslettet og kløe kan vare mykje lenger enn sjølve skabbutbrotet og behandlas med kortisonkremar og kløestillande medisin. Spør legen. Hugs at Nix behandlinga må vere grundig, og tas igjen etter ei veke. I nokre få tilfelle der ein har teke fleire kurar med Nix så kan det likevel kome nye skabb. Då er det tablettar som legen kan skrive ut til deg, denne medisinen er ikkje registrert i Noreg så legen må fylle ut spesiell skjema. Denne kan nyttast på born over 15kg.
Lurar du på noko meir?
Du finn mykje bra informasjon på Folkehelseinstituttet sine sider.
Vil du sjekke ut om du har fått med deg all informasjon? Ta skabb-quiz!
https://nhi.no/quiz/skabb-quiz/